Vjerovatno da nema boljeg svjedočanstva o stanju privrede i finansija Njemačke od otkrića “Fajnenšel tajmsa” da Bundesbanka planira da otpusti stotine svojih službenika “u nastojanju da umiri političke kritike zbog svojih sve većih gubitaka”.
Zato “raste uznemirenost” u ovom “konzervativnom i tajnovitom stubu njemačkog establišmenta”.
“Fajnenšel tajms”, pozivajući se na svoje upućene izvore, računa da je njemačka centralna banka nagomilala 20 milijardi eurara gubitaka zbog dramatičnog rasta kamatnih stopa, sa ništa na nešto više od toga, do čega je inače došlo radi suzbijanja inflacije.
Usljed ove uklještenosti između Scile i Haribde svojih finansija, neželjene inflacije i skupe kamate koja treba da je suzbije, federalna revizorska služba opominje da Bundesbanci čak može biti potrebno finansijsko spašavanje, a ironija leži u tome što je upravo predsjednik njemačke centralne banke Joakim Nagel bio najglasniji među zagovornicima podizanja kamatne stope koje mu se sada obija o glavu.
“Opipljiv osjećaj opadanja”
Svojevremeno je, kažu, predsjednik Evropske komisije Žak Delor primijetio da “ne vjeruju svi Nijemci u Boga, ali svi vjeruju u Bundesbanku”, no, takva vremena izgleda sve više postaju prošlost. Ne zato što su svi Nijemci počeli da vjeruju u Boga, nego zato što imaju sve manje razloga da vjeruju u Bundesbanku, to jest, preciznije, u njemačko industrijsko čudo.
Naime, izvještava ovih dana “Juronjuz” u svom engleskom izdanju, a to je tek jedan u nizu sličnih izvještaja, da je “Njemačka prešla put od nekoga ko izaziva zavist čitavog svijeta, do najgore ekonomije razvijenog svijeta. Šta se to dogodilo?”
“Poslova je bilo na pretek, džepovi njemačke vlade su se punili dok su se ostale evropske vlade davile u dugu, a knjige su pisane o tome šta bi druge zemlje mogle da nauče od Njemačke. Ne više. Sada Njemačka ima najgore pokazatelje od svih razvijenih ekonomija”, opominje “Juronjuz”.
A londonski “Telegraf” u istom duhu skreće pažnju da je “osećaj opadanja u Njemačkoj opipljiv” te da “svi prognozeri – OECD, MMF, Evropska komisija, Bundesbanka – predviđaju da će se, bukvalno jedina u G20, njemačka ekonomija smanjiti ove godine, a onda i samo stagnirati naredne”.
Doduše, konteksta radi, to ne znači da će biti mnogo, nego samo malo lošija od ostalih sa Kolektivnog zapada, jer, navodi “Telegraf”, “sve napredne ekonomije imaju poteškoće da prikažu nekakav rast”.
Alarmantne brojke
U pogledu duga pak, poslovni portal “Blumberg” donosi otrežnjujuće podatke da se Njemačka u poslednje tri godine zadužila oko 1.500 milijardi evra, po stopi više nego duplo većoj u odnosu na prethodni period i 50 odsto većoj nego i u vreme velike svetske ekonomske krize 2008. To pomenuti problem podizanja kamatnih stopa i servisiranja takvog duga, čini još znatnijim.
Ukratko, kako konstatuje i “Fajnenšel tajms” u još jednom od sličnih priloga, “ovde je sve umorno: turobno raspoloženje širi se njemačkom proizvodnom industrijom”. Brojke su, uostalom, dovoljno alarmantne da podrže ovakav utisak: industrijska proizvodnja je u poređenju sa 2018. opala za 12,2 odsto, a u energetski intenzivnim sektorima industrije za čak 20 odsto.
“Ekonomisti brinu da će industrijsko srce najveće evropske ekonomije biti izjedeno jer sve više kompanija prebacuje proizvodnju u inostranstvo”, navodi “Fajnenšel tajms” i ukazuje da je istraživanje njemačke Trgovinske i industrijske komore pokazalo da skoro trećina kompanija preferira investicije u inostranstvo u odnosu na ekspanziju kod kuće.
U tom smislu je rečit primjer hemijskog giganta, kompanije BASF, koja smanjuje proizvodnju u svom sedištu u Ludvigshafenu u korist investicije od 10 milijardi evra u Kini. Logična investicija, jer, ovo postrojenje u Njemačkoj godišnje potroši prirodnog gasa koliko i čitava Švajcarska.
Sada, kad je cena gasa još i koliko-toliko ukroćena zahvaljujući vladinim subvencijama, ona je duplo viša nego što je bila. Pri čemu, zbog pomenutog problema rasta duga i cene njegovog servisiranja, ni te intervencije na relativnom spuštanju cene gasa ne mogu da traju doveka.
Uništenje Sjevernog toka
S tim u vezi, Njemačka je ovog utorka proslavila prvu godišnjicu uništenja gasovoda Sjeverni tok; a ovim povodom proslavljeni istraživački novinar Simor Herš, koji je već otkrio da su krivi Amerikanci, sad otkriva i da to nije učinjeno zbog Ukrajine i kraja sukoba, nego da se spriječi pomirenje Njemačke i Rusije. Uzgred, Herš otkriva i da je njemački kancelar Olaf Šolc, po svemu sudeći, bio obavešten šta se sprema; tako bar procenjuje američka CIA.
U svakom slučaju, citira “Juronjuz” industrijalce pogođene ovakvim stanjem stvari, “Njemačka je u riziku od deindustrijalizacije. Gubitak jeftinog ruskog prirodnog gasa, neophodnog za rad fabrika, bolno je oštetio poslovni model njemačke ekonomije” jer je “tečni gas koji se dovozi brodovima znatno skuplji od ruskog gasa iz gasovoda”.
Tako da sad imamo novi i očigledno izuzetan poslovni model. Umesto onog jeftinog ruskog gasa uvozi se skupi ruski tečni gas – 40% više nego prije dvije godine – i naročito skupi američki tečni gas.
U poslednje dvije godine, naime, Evropa je postala najveća američka mušterija. “Fajnenšel tajms” donosi i prognozu da će se do 2030. količina uvezenog američkog gasa utrostručiti, a Dita Jul Jorgensen, generalna direktorka za energetiku u Evropskoj komisiji, iz Njujorka poručuje da će američki tečni gas Evropi biti potreban decenijama.
Cijena je predvidiva, ekonomska ali i politička, što u slučaju Njemačke znači da je Alternativa za Njemačku, koja ima drugačije ideje od, recimo, Šolca, ubedljivo druga po popularnosti, s podrškom 23 odsto Nijemaca. Pa je zato sud po hitnoj proceduri dozvolio tajnoj službi da ovu opozicionu stranku stavi pod svoj nadzor.
